انبار به محلی گفته میشود که چندین نوع کالا، جنس، مواد اولیه یا محصول در آن قرار دارد. انبار ها ممکن است سرپوشیده، محوطه باز، زیر زمین یا حتی در درون یک دستگاه (همانند یخچال های صنعتی که در داخل آنها مواد غذایی و فاسد شدنی نگهداری میشوند) باشند. در برخی از اوقات انبارها در درون یک شرکت و یا کارخانه و یا یک پایانه قرار دارند و در برخی مواقع در محیط های خارج از شرکت یا کارخانه قرار دارند. در تعریف علمی انبار میتوان گفت که انبار عبارت است از محل و یا مکانی که اقلام مورد نیاز بر اساس یک سیستم طبقه بندی درست و اصولی و به طور مناسب نگهداری میشوند. لازم است تا انبار دارای سیستم طبقه بندی صحیح باشد تا بتوان از اقلام به شکل مناسبی نگهداری نمود .انبارها به جهت اینکه محل تجمع سرمایه هر سازمانی هستند دارای اهمیت زیادی میباشند. انبار به عنوان حلقه ارتباطی میان تولید ،توزیع و مصرف و نیز ارتباط بین زنجیره خرید و فروش کالا و خدمات و مواد محسوب میگردد.
از انبار جهت نگهداری و ذخیره کردن اجناس گوناگونی استفاده میشود. بر این اساس انواع انبارها عبارتند از:
برای اجناسی که به شرایط و تجهیزات خاصی جهت مراقبت نیاز ندارند از این نوع انبار استفاده میشود.
موادی که قابلیت اشتعال دارند، بسیار خطرناک بوده و باید در انبارهایی به دور از اماکن عمومی و ساختمانهای مسکونی نگهداری شوند. دیواره و کف این انبارها به گونهای طراحی شده که حداکثر مقاومت را در برابر آتش گرفتن داشته باشد و در صورت بروز هرگونه انفجار، از انتشار آتش به فضای بیرون جلوگیری میکند. همچنین تهویه هوا نیز به خوبی در این نوع انبار فراهم شده تا احتمال هرگونه انفجار به حداقل برسد.
این نوع انبار بیشتر برای نگهداری مواد خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد و درجه حرارت و طراحی بخشهای مختلف آن به گونهای است که از فاسد شدن سریع غذا جلوگیری میکند.
مواد شیمیایی ممکن است برای سلامت انسان بسیار مضر باشند و به سایر کالاها نیز آسیب وارد کنند. بنابراین باید جدای از سایر کالاها نگه داشته شوند و شیوه خاصی نیز برای نگهداری آنها به کار رود.
سیلوها انبارهای مخصوصی هستند که برای محافظت از مواد فلهای به کار میروند و از خراب شدن یا فاسد شدن این مواد جلوگیری میکنند. به کمک وسایلی مانند نقاله، موتور پمپ و لولههای فولادی میتوان این مواد را در سیلوها حمل و نقل نمود.
انبارها را میتوان بر حسب شکل سازه، اسکلت و طراحی آنها به سه دسته تقسیم بندی کرد:
این نوع انبار به شکلی کاملا پوشیده و محصور طراحی شده است. اطراف آن دیوار کشی بوده و سقف آن نیز متناسب با نیاز انبار، از سولههای فلزی با ارتفاع بلند طراحی شده که از انبار در برابر باران و نور خورشید و گرد و غبار به خوبی مراقبت میکند. انبارهای پوشیده معمولا دارای دربهای بزرگی هستند که ماشین رو بوده و انواع کامیونها و وانتها میتوانند جهت بارگیری یا باربر داری از طریق آن وارد انبار شوند. در قسمتی از انبار اتاقک کوچکی با عنوان دفتر انبار تعبیه شده که پرسنل انبار میتوانند از طریق آن به راحتی و به شکل مستقیم با مراجعین ارتباط برقرار کنند و یا به داخل انبار دسترسی داشته باشند. جهت ممانعت از ورود افراد بیگانه در این دفتر دیواره کوتاهی مانند اوپن آشپزخانه طراحی شده که درخواست کنندگان و مشتریها در آنجا تجمع خواهند کرد و مکان مناسبی جهت انتظار مراجعین میباشد.
این نوع انبار به صورت سوله فلزی دارای سقف ساخته میشود که فاقد دیواره در اطراف آن است. بدین ترتیب از کالاها تنها در برابر بارش باران و نور خورشید محافظت میکند و دسترسی به اجناس نیز بسیار ساده و راحت خواهد بود.
این نوع انبار بدون هیچ گونه دیواره یا سقف میباشند و معمولا برای نگهداری ماشین آلات یا موادی که نسبت به عوامل مخرب محیطی مقاوم هستند، مورد استفاده قرار میگیرد. برای محافظت از آن میتوان از سیم خاردار، فنس و دیوارهای میخ کوبی شده استفاده نمود. ضمن این که برای جلوگیری از تجمع آب باران، کف آن دارای شیب ملایمی میباشد.
به کلیه اقدامات تخلیه و بارگیری و نگهداری کالاها با شرایط مناسب تا زمان استفاده و نیز با توجه به قوانین انبارداری، (انبارداری و یا Inventory) گفته میشود. کلیه اقداماتی که از زمان دریافت کالا تا زمان تحویل آن لازم است صورت پذیرد فرآیند انبارداری میباشد. فرایند انبارداری شامل دریافت، نگهداری و تحویل کالا بدون هیچگونه صدمهای به اقلام میباشد.